ارجاعات
اعتبار يك گزارش پژوهشي علاوه بر صحت و دقت
دادهها و استدلال حاصل از آنها، به منابع و مراجعي است كه از اطلاعات آنها در
پژوهش استفاده شده است. ارجاعات از موارد مهم ساختار يك مقاله علمي است، به وسيله
آن، چگونگي استفاده از انديشههاي ديگران را به خواننده معرفي مينمايد. در اين
قسمت به دو بحث مهم ارجاعات اشاره ميشود كه يكي شيوه ارجاع دادن در متن است و
ديگري شيوه ذكر منابع در پايان مقاله.
ارجاعات در متن
نخستين چيزي كه درباره استناددادن در متن بايد
مشخص بشود، اين است كه: چه چيزي بايد مستند گردد؟ مك برني(23) (1990) موارد
استنادآوردن را به شرح زير بيان داشته است:
بنابراين اطلاعاتي كه براي خوانندگان، اطلاعات
عمومي به حساب ميآيند، لازم نيست مستند شوند. نويسنده، تنها در صورتي ميتواند به
آثار خود ارجاع، دهد كه اين ارجاع براي مطالعه بيشتر باشد و نقل از خود، معنا
ندارد. همچنين در استنادكردن، حتيالامكان بايد به منبع مستقيم يا ترجمه آن استناد
كرد. تنها زماني به منابع ديگران استناد ميشود كه محقق دسترسي مستقيم به اصل اثر
را نداشته باشد كه در آن صورت بايد مشخص كرد كه آن مطلب از يك منبع دست دوم گرفته
شده است. (سيف، 1375، ص 40).
شيوه ارجاع در متن
هرگاه در متنِ مقاله مطلبي از يك كتاب يا مجله
يا.. به صورت مستقيم يا غير مستقيم، نقل شود، بايد پس از بيان مطلب، آن را مستند
ساخت. اين مستندسازي شيوههاي مختلفي دارد كه در اينجا به بخشهايي از آن اشاره
ميشود.
در استناد، نام مؤلف و صاحب اثر، بدون القاب
«آقا»، «خانم»، «استاد»، «دكتر»، «پروفسور»،آورده ميشود، مگر در جايي كه لقب جزو
نام مشخص شده باشد(24)، مانند خواجه نصيرالدين طوسي. (دهنوي، 1377، ص 89).
يك اثر با يك مؤلف:
پس از آوردن متن، داخل پرانتز: نام مؤلف، تاريخ
انتشار، شماره صفحه به ترتيب ميآيد و پس از آن، نقطه آورده ميشود؛ مانند:
(منطقي، 1382، ص 27).
يك اثر با بيش از يك مؤلف:
اگر تأليف داراي دو يا سه مؤلف باشد، نام آنها
به ترتيب ذكر شده در اثر، به همراه سال انتشار و شماره صفحه ميآيد؛ ولي در آثار
با بيش از سه مؤلف، نام اولين مؤلف ذكر ميشود و به دنبال آن عبارتِ «و همكاران» و
سپس سال انتشار و شماره صفحه ميآيد؛ مانند: (سرمد، بازرگان و حجازي، 1379، ص 50)
يا (نوربخش و همكاران، 1346، ص 75).
آثار با نام سازمانها و نهادها:
در صورتي كه آثار به نام شركتها، انجمنها،
مؤسسات، ادارات و مانند اينها انتشار يابند، در استنادكردن، به جاي نام مؤلف، نام
سازمان ميآيد؛ مانند: (فرهنگستان زبان و ادبيات فارسي، 1382، ص 34)/
دو يا چند اثر يك مؤلف:
هرگاه به دو يا چند اثر مهم اشاره شود، همه آنها
در داخل پرانتز، و به ترتيب تاريخ نشر پشت سرهم ميآيند؛ مانند: (والاس، 1980، ص
15؛ 1988، ص 27؛ 1990، ص 5). و اگر چند اثر يك مؤلف در يك سال منتشر شده باشد،
آثار مختلف او با حروف الفبا از هم متمايز ميگردند؛ مانند: (احمدي، 1365الف، ص22؛
1365ب، ص 16).
زيرنويس (پاورقی) توضيحی
توضيحات اضافي، يا توضيح اصطلاحاتي را كه
نويسنده براي حفظ انسجام متن نميتواند آن را در متن بياورد، ميتوان در زير صفحه
با مشخصكردن شماره آنها بيان كرد. نكته قابل توجه اينكه، اين توضيحات بايد
حتيالامكان خلاصه ذكر شوند و نبايد تكرار مطالب متن باشند.
در ترجمه متون توضيحاتي كه مؤلف در زيرنويس
آورده، بايد عينا ترجمه شود و در صورتي كه مترجم براي بيان اصطلاح يا تبيين مطلبي
توضيحي را ضروري ببيند، ميتواند آن را در پاورقي ذكركند و در جلوي آن لفظ «مترجم»
را -براي متمايز ساختن آن از توضيحات
معادلها
كلمههاي بيگانه در داخل متن حتما بايد به فارسي
نوشته شود و صورت خارجي آنها در پاورقي ذكر گردد و اين، منحصر به اصطلاحات تخصصي
يا اسامي اشخاص است. چنانچه در موارد خاصي لازم باشد كه صورت خارجي آنها در داخل
متن بيايد، بايد آنها را مقابل صورت فارسي در داخل پرانتز نوشت. (غلامحسينزاده،
1372، ص 17).
نكته قابلتوجه در استناد دادن معادلها اين است
كه اولاً در هر متن يا مقاله يا كتاب، فقط يك بار معادل انگليسي آنها آورده
ميشود؛ ثانيا معادلهاي بكار گرفته شده بايد يكنواخت باشند. و در صورت آوردن
معادلهاي ديگر، مثل فرانسه، آلماني، و... بايد، در متن توضيحي درباره آن داده
شود. در نوشتن اسامي اشخاص، ابتدا نام بزرگ، سپس حرف اول نام كوچك او با حروف بزرگ
نوشته ميشود مانند C،Jung .
ارجاع در منابع
محقق بايد در پايان مقاله فهرستي از منابع و
مراجعي كه در متن به آنها استناد كرده است، به ترتيب حروف الفباي نام خانوادگي در
منابع فارسي (عربي يا انگليسي در صورت استفاده) بياورد. مقصود از فهرست منابع، به
دست دادنِ صورت دقيق و كامل همه مراجعي است كه در متن مقاله به آنها استناد
شدهاست. هدف از ارائه اين فهرست، نشان دادن ميزان تلاش پژوهشگر در بررسي و
استفاده از منابع گوناگون، احترام به حقوق ساير نويسندگان و مؤلفان و نيز راحتي
دستيابي خواننده به منابع موردنظر است؛ علاوه براينكه تمامي مراجع و مآخذي كه در
متن به آنها استناد شده، بايد در فهرست منابع آورده شود، پس در بخش منابع، فقط
منابعي آورده ميشود كه در متن به آنها استناد شده است.
در ذكر هر منبع، حداقل پنج دسته اطلاعات، ضروري
به نظر ميرسند كه در همه ارجاعات مشتركاند:
1. نام
مؤلف يا مؤلفان؛ 2. تاريخ انتشار اثر؛ 3.عنوان اثر؛ 4. نام شهر(ايالت)؛ 5. نام
ناشر.
جداسازی اين اطلاعات از هم با نقطه (.) و
جداسازي اجزاي مختلف هر يك از آنها با ويرگول (،) صورت ميگيرد.
ارجاع كتاب در منابع
در ارجاعات انگليسي در صورتي كه چاپ جديد مجددا
ويرايش شدهباشد، علامتِ ايدي (ed) با
شماره ويرايش(25) آن، داخل پرانتز آورده ميشود، مانند:
Wadsworth:CA،Belmont.An introduction to the history of
psychology (2nded).(1993) .R .B،Hergenhahn
سرمد،زهره؛ بازرگان،عباس و حجازي، زهره(1379).
روشهاي تحقيق در علوم رفتاري (چاپ سوم). تهران: نشر آگاه.
صدرالدين شيرازي، محمد(1375). شواهد الربوبيه،
ترجمه جواد مصلح. چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.
ارجاع مقاله در منابع
براي ارجاع به مقالههايي كه در مجلههاي
علمي-تخصصي به چاپ ميرسند، ابتدا نام مؤلف يا مؤلفان، پس از آن، تاريخ انتشار
اثر، بعد عنوان مقاله، و به دنبال آن، نام مجله و شماره آن ذكر ميشود، سپس شماره
صفحات آن مقاله در آن مجله با حروف مخفف صص در فارسي و pp در
انگليسي آورده ميشود.
منبع: http://www.downloadpaper.ir
Link: http://manatarjome.com/news/منابع--و-ارجاعات-در-مقالات-علمی-و-ISI-به-چه-صورت-است؟4.html